Despídese das táboas o ourensán Moncho Borrajo con 75 anos e máis de medio século levando a súa arte e o seu humor a cada recanto. Mañá sábado –20.30 horas– estará no Jofre.

Acabouse? 
Si, acabouse. Son dos que pensan que todo na vida ten o seu tempo e sempre é mellor marchar que te boten... Teño 75 anos, levo 52 no mundo do espectáculo e penso que xa fixen todo o que tiña que facer. Despois de tanto tempo necesito un pouquiño de tempo para min porque foron moitos anos de estrada, de pensións, de hoteis, de avións, de viaxes... Hai quen me di: “que ben, sempre viaxando!”. Si, si, viaxar por pracer é unha cousa, pero por traballo é outra.

Por moito que a un lle guste o seu traballo...
Iso é. Ademais pasáronme tres cousas que foron como avisos: a morte de Mari Carmen (y sus muñecos), que vivía a carón de min, pouco despois morreu un amigo como Arévalo e logo caín na rúa e abrín a cabeza... E dixen: “Monchiño, estante danto avisos. A ver o que fas!”. Iso de querer morrer no escenario non vai comigo; eu quero morrer tranquilo, na miña casa se podo. E, logo, cada tempo na vida ten unhas cousas que has de facer. O que fas aos 18 non o fas aos 30 e o que fas aos 30 non o fas aos 50... A min sempre me pareceu moi desafortunado esa xente que con 70 anos quere aparentar que é un mozo: compra unha Harley, deixa coleta, leva os pantalóns rotos... Agora estou ben de saúde. Só tomo tres pastillas, unha delas polos triglicéridos porque, claro, como bo galego, como chourizo e como orella. Que lle vou facer!

Como concibiu este espectáculo? Porque ten que ser especial tratándose do último. 
Trátase de ser o máis auténtico posible, de ser Moncho Borrajo. Fago dous “sketches” que á xente sempre lle gustaron, pido palabras e fago improvisación, remato cun pallaso... De política, pouco, porque penso que a xente está farta e, ademais, se tivera que facer un espectáculo de política tería que facer un cada día. O “show” ten que durar unha hora e 45 minutos e o outro día fixen dúas horas e cuarto. Choro como un parvo e, como estou na idade de poder facer o que me dá a gana, choro a gusto.

Como se aguanta tanto tempo, con todos os cambios sociais, as modas ou os gustos, no mundo do espectáculo? 
Estamos na época do TikTok, que é nacer, crecer, triunfar e morrer en cinco minutos. É difícil durar tanto e creo que a liña é ser auténtico, ser ti. Eu tiven que pelexar toda a miña vida contra a política; a min vetáronme todos. Para os de dereitas, son comunista; para os de esquerdas, son un facha de merda... Menos que son homosexual, que o teñen claro porque xa o dixen eu... Un día, o meu representante e mánager, o escritor Chufo Lloréns, díxome algo moi importante: “Moncho, hai cousas que hai que facelas gratis e outras nin cobrando”. E eu, por exemplo, hai programas aos que nunca fun e outros aos que non me levan. Sei que perdín moitos contratos, pero vou pola rúa coa cabeza alta e podo presumir de que, se pedín algún favor na miña vida, pedino para un amigo, non para min. Iso ao final ten un pouso de sinceridade e de verdade. A xente sabe quen son. Se se tirara da manta na televisión e nos gobernos autonómicos, moitos terían que esconderse. Penso que sempre fun coherente e a miña postura no humor sempre foi estar en contra do poder establecido, dos prepotentes, dos ricos, dos pijos... Desde logo, eu non me vou meter co que está no paro...

Cre que o público, a sociedade, ten pouca memoria? Cústalle recoñecer o traballo e o talento dos demais?
Iso pasa agora porque antes todos recoñeciamos a Tony Leblanc, a Gila, a Tip y Coll, a Mari Carrillo, a Concha Velasco, a Amparo Rivelles... Nesta época vai todo á présa e en España e Galicia recoñecer o traballo dos outros custa moitísimo. Eu escribo e levo case cen exposicións de pintura, e non me recoñecen como escritor nin como pintor. Laxeiro dixérame unha vez en Vigo: “Monchiño, non che van recoñecer o bo que es porque triunfas noutro sitio”. Se fora francés, xa tería a Lexión de Honra. Mira: en Estados Unidos, cando dan o Oscar honorífico, decontado todo o mundo se pon de pé para aplaudir; en España, nos Goya, non se levanta nin dios: o ano pasado foi Banderas o que cun aceno invitou ao público a se levantar... E moitos dos que están aí sentados e se cren importantes a min non me viñeron ver nunca, non saben nin quen son e xúlgante sen saber por que, ao mellor por un comentario que fixeches un día nas redes...

Ai, as redes...
Iso xa nin cho conto. Antes tiñamos a censura do Esta­do e agora temos a censura das redes. Todo o mundo é xuíz, sen poñer a cara, cunha covardía impresionante.

Cada vez é máis difícil facer humor por culpa das redes?
Teño unha norma cando me atacan nas redes: contestar educadamente, pero con moita retranca, o que os cabrea aínda máis. É igual; é darlle de comer aos porcos e non paga a pena. Hoxe temos a pel moi fina. Mira, unha anécdota: cando vou á cidade “tal” sempre me vén ver un rapaz que está en cadeira de rodas e eu sempre lle fago unha broma. Ben, pois a última vez unha señora que estaba máis atrás alporizouse dunha maneira que o rapaz lle dixo: “Señora, está vostede enferma”. O humor é un regalo do teu cerebro e se ti non tes sentido do humor, neniño, síntoo por ti. O humor depende sempre de quen cho conta, como cho conta e onde cho conta. E logo hai outra cousa, que é que á xente hai que darlle todo comido e mastigado.

O Jofre ten as entradas case esgotadas, quedan moi poucas. 
Para min o Jofre é un sitio especial, ten unha acústica moi bonita e, á parte, é un teatro no que tiven éxitos moi grandes, onde me sinto moi querido... En Ferrol fixen dúas exposicións, unha na galería Sargadelos e outra en Exponav... En Galicia síntome querido en todas partes; son as medallas que me levo da vida, o agarimo da xente, que iso non o dá a Xunta nin o regala o Goberno. Cando vou pola rúa e a xente me chama Monchiño, xa sei o moito que me quere...