“Alejandro Viana. Un galego á fronte do rescate dos refuxiados republicanos” é o título que se presentará o venres, ás 19.30 horas na Alianza Aresana, e o sábado, ás 11.30 na Casa da Cultura de Fene. O seu autor, Roberto Mera Covas, volve á comarca pouco despois de dar a coñecer a obra en Pontedeume, entre os máis de 100 concellos galegos que xa percorreu.

Segundo explica o investigador, “souben da existencia de Alejandro Viana xa dende neno porque era tío do meu avó”, que lle contaba, coma un orgullo para a familia, que fora deputado e rematara morrendo en México. Nesta información faltaban os datos de que ocupara o cargo na República e que o seu desprazamento ao outro lado do océano fora como exiliado.

Así, no ano 2000, unha vez xurdiron as sospeitas e preguntou ao seu avó, que viviu até o 2013, este ensinoulle unhas fotografías e un recorte de prensa do Faro de Vigo. Nesta cidade traballou en diversas tarefas do eido industrial, ocupou postos de relieve, foi un dos fundadores do Ateneo Vigués e até chegou a ser alcalde. Na crónica, “sen dar demasiados datos, dicía que estivera á fronte dun servizo de evacuación dos refuxiados en París”, que constituíu unha motivación aínda maior para iniciar a investigación, que comezou nese mesmo instante.

O primeiro paso que deu Mera Covas foi recurrir a fontes orais que aínda vivían, fundamentalmente sobriños de Alejandro Viana Esperón (1877-1952), coma o seu avó. A continuación, seguiu cunha pesquisa constante e intensa durante dez anos en arquivos de numerosos puntos, tanto do ámbito estatal como internacional.

“O rastro documental que deixara era espectacular e me permitiu reconstruír de forma bastante completa toda a súa vida”, relata o autor, que nese decenio recompilou milleiros de documentos e continúa atopando novos, particularmente coas dixitalizacións que están a realizar as hemerotecas.

Entre a inmensidade de información descubriu como Viana pasou de exportador marítimo de ovos e sardiñas a ser designado, no 1939, xefe do servizo de evacuación polo que se desprazarían 17.000 persoas refuxiadas durante a súa dirección, un cargo polo que despois chegou a sufrir a persecución das autoridades francesas.

Como resultado, escribiu unha exhaustiva biografía en estilo académico, que decidiu divulgar ao público xeral a través deste libro, cunha primeira versión en galego e outra posterior en español. Na obra céntrase unicamente nos seus últimos 16 anos de vida, en especial do 1939 ao 1941, por ser a etapa “que revela con máis potencia os valores e os principios que encarnaba de xustiza e xenerosidade, incluso poñendo en risco a súa propia vida”, indica Mera.

O traballo de difusión actualízase nesta páxina de Facebook e detállase na web alejandroviana.gal e na canle de Youtube, que amais das presentacións inclúe un documental e da entrevista feita ao respecto en La Noche en 24 horas de RTVE.