Supoño que algún día terei de ir a Durham, escomenzar alí o Camiño Inglés, de verdade, o que facían aqueles afoutados, e pacientes, peregríns antes de que con Henrique VIII, e as súas magoas de amor, todo viñera abaixo, para as inquedanzas romano-católicas, e con elas o declinar deste vieiro a Santiago de Compostela. Terei de ir a Durham; o único, que fica lonxe, e que logo dunha longuísima andaina, varios centos de quilómetros, compre tomar un barco para vir a Galicia.
E comezar o Camiño Inglés, versión galega, en Ferrol (non teño dúbida), aínda que haberá quen opte por Coruña (pelexando esta cidade por que lle dean a Compostela aos seus peregríns, malia non superar a quilometraxe esixida; cen quilómetros a pé). Conseguiráno; os coruñeses son ben testudos. E nós, no interín, a velas vir.
Por certo: laiábanse o outro día desde o noso Concello dun pretendido ninguneo a Ferrol como ponto de partida do Camiño Inglés, entre outras cousas porque no folleto da Xunta, na capa, aparece a Torre de Hércules. Pecata minuta. O cerne do problema é que os primeiros en ningunear o Camiño somos nós, os ferroláns (ou quen nos representa, mellor dito).
Ollo: aquí non hai un albergue (había en Covas, fechou), non está previsto ningún pavillón para peregrinacións masivas, os únicos lugares para obter a credencial (San Xiao, Domus, teñen horarios pouco axeitados para o peregrín, madrugador por definición; queda, iso si, a Central Librera, de Dolores, sempre emprendedora), a Oficina de Información, de Curuxeiras, non abre ata as 10, non hai nin un só libro/ libriño en condicións editado polo Concello que oferecer ao peregrín sedento de coñecemento, moitos, ¿sigo?
De novo os ferroláns do desleixo, da desidia, agardando que sexa o Pai Estado o que resolva. E mentres a nos queixar do ninguneo: a palla no ollo alleo, si. Ora, logo de dous anos de facer este Camiño, na compaña de 18 e 20 alumnos madrileños, felices de coñecer unha cidade, a nosa, “yo no pensaba que Ferrol era así de hermoso”, díciame máis dun logo de facer o percorrido: Curuxeiras-San Francisco-Real- Terra. Cantón-Angustias-Cadro de Esteiro…, debo dicir que as súas posibilidades son infinitas. Ferrol-Neda (coa “merenda” oferecida por min, “hors d´oeuvres”, xa que logo, de subir ao miradoiro de Ancos). Neda-Pontedeume, cun baño vespertino na Praia de Cabanas, á beira da que transita o Camiño, Pontedeume-Betanzos: Paderne, San Cristobo das Viñas, para rematar nunha cidade, a betanceira, cun aire medieval tan axeitado ao noso esforzo, ético e estético. Betanzos-Mesón do Vento (o albergue de Bruma, onde acaba esta etapa, sempre cheo), logo de coroar Vilacoba e Vizoño, probas duras, mais ¿quen dixo medo?. Mesón do Vento-Sigüeiro, treito máis cómodo que o anterior aínda que longo e un chisco tedioso pola reiteración de pistas forestais, por máis que o eucalipto hai moito que se dexara de ver masivamente e si especies autóctonas como carballos ou faias. E, mudando a óptica por outra máis lingüística, a falar cáseque con exclusividade en galego.
Con efecto, de Neda a Santiago podes viaxar, se queres, na nosa lingua. Aí si que non ten problema un idioma tan maltratado e ferido, cando non morto, noutras latitudes galaicas. Fique aí esta cativa reflexión. Quédanos a derradeira etapa; Sigüeiro-Santiago. Un vóo, un vóo lixeirísimo de quince quilómetros tan só, que se fai a golpe de anseio. Coa mesma ilusión que levara aqueles católicos ingleses a arrostrar perigos, desafíos, mares complexos, cantís ameazadores.
De Sigüeiro a Santiago hai de todo: pistas, estrada pura e dura, tuneis, mais tamén unha carballeira fermosísima, á que chaman “O bosque encantado”, onde –dinme– rodaran parte da película baseada na novela de Wenceslao Fernádez Flórez, “El bosque animado”.
Por máis que hai quen me apunta que parte dela transcorre en Sobrado dos Monxes (por onde vén, por certo, o Camiño do Norte, o que principia en Ribadeo, e que me leva a vida; terei de facelo). Non sei. Si sei que a un pasiño de Santiago paramos a nos reagrupar, e entrar todos xuntos, no Polígono do Tambre (o Tamara medieval, orixe onomástica da Casa Trastamara), cun bar, amable (a xente do Camiño adoita selo) e concorrido que se chama o Polígono, E logo de Boisaca (onde xaz Valle-Inclán) direitiños a Santiago, como a frecha aquela no azul de Arthur Koestler, felices de ter superado todas estas probas, canseiras, encontros e –tamén– algún desencontro. Maneiras de querer, de vivir, de aprender. Logo de cento dazanove quilómetros oficiais (para nós cento trinta e dous, desvíos, despistes, procura de pavillóns e grupos escolares, sempre –por definición- alonxados dos núcleos urbanos). Non no caso de Neda onde os meus escolares atoparon marabillosa hospitalidade no IES Fernando Esquío, de Xuvia, tan ben dirixido por Carmen Riobó, sabedoria clásica e talante moderno. En Neda comeza ser xa tradición que nos reciba o señor alcalde, Ángel Alvariño, xusto á beira do Hospital de Peregríns, que fundara alá polo 1500, a miña ancestra, Margarita Fernández do Vilar. Ou sexa, que ao remate todo canxa. Cal o madroño (ou alvedro) que lle oferecimos este ano ao Concello de Neda como símbolo dunha peregrinación mdrileña.
A Ferrol, non sei que lle dar, senón o meu agarimo, porque no asunto do Camiño Inglés, nin sabe nin contesta. Ánimo e forza, señores concelleiros, que de novo Coruña vai quedar co santo e máis a peana. ¡Ollo!